Een stoma verzorgen met hulp van de thuiszorg
Het woord stoma is afgeleid van het Griekse woord opening. Wanneer door een ziekte van de urinewegen, of darmen, ontlasting niet meer op natuurlijke manier het lichaam kan verlaten; legt de arts een stoma aan. Dit is een tijdelijke, of permanente, kunstmatige uitgang via de buik. Elke patiënt moet een stoma leren verzorgen. De thuiszorg helpt je hierbij.
Wat is een stoma?
De arts kan op twee verschillende manieren een uitgang voor de ontlasting in de buikwand creëren. Bij een enkelloops stoma wordt het uiteinde van de darm aan de buikwand vastgehecht. Bij een dubbelloops stoma wordt een darmlis door een opening in de buikwand naar boven gehaald, geopend en aan de buikwand gehecht. Een dubbelloops stoma heeft twee openingen. In beide gevallen zorgt een opvangzakje, of stomazakje, aan de buitenzijde van de buik voor de opvang van ontlasting en het slijm.
De stomazorg verpleegkundige
Wanneer je een stoma operatie ondergaat, krijg je hulp van de stomaverpleegkundige. De gespecialiseerde verpleegkundige informeert je over de verschillende stomamaterialen en biedt hulp bij het leren omgaan met een stoma. Ook verzorgt de stomaverpleegkundige de controle en nazorg, na de operatie en controleert op eventueel aanwezige huidirritatie. Je kunt met praktische vragen over bijvoorbeeld douchen en sporten met een stoma, of welk soort voeding (on)geschikt is, terecht bij deze gespecialiseerde verpleegkundige.
Een stoma verzorgen
Er zijn drie verschillende soorten stoma’s; een colostoma, ileostoma en een urinestoma. Daarnaast kun je kiezen uit een eendelig of tweedelig stomasysteem. In alle gevallen, moet het stomazakje ongeveer twee keer per dag door jezelf vervangen worden. Omdat de rand van de stoma gemaakt is van darmslijmvlies moet je deze huid anders verzorgen dan je lichaamshuid. Een urine stoma verzorgen doe je als volgt:
- Vetvrije zeep: Douchen kan met of zonder stomazakje. Belangrijk is geen doucheolie of vette zeep te gebruiken voor het wassen van de stoma, omdat het kleefplaatje, waarop het opvangzakje wordt bevestigd, dan niet meer goed plakt.
- Droogdeppen: Een stoma wrijf je niet droog met een handdoek, maar dep je zachtjes droog met steriele gaasjes of zacht toiletpapier.
- Voorzichtig verwijderen: Het stomaplaatje, waar het stomazakje aan wordt bevestigd, moet voorzichtig verwijderd worden. Door te snel het plaatje er af te trekken kan de stoma beschadigen.
Het beste moment om de urostoma te verzorgen is in de ochtend, omdat je lichaam dan de minste urine produceert. Zo heb je de minste kans op lekkage en ongelukjes tijdens het verzorgen. De stomazorg verpleegkundige leert je stap voor stap hoe je jouw stoma het beste dagelijks verzorgt. Ook leer je de urostoma te vervangen.
Extra stoma hulpmiddelen
De stoma zal in de eerste weken na de operatie nog gezwollen zijn. Na gemiddeld 2 tot 3 maanden heeft de stoma haar definitieve, ovale of ronde, vorm van 2 tot 3 centimeter breed. Omdat de vorm verandert kan er lekkage ontstaan. Hiervoor zijn extra hulpmiddelen verkrijgbaar als:
- Pasta: Deze pasta’s helpen bij het wegwerken van oneffenheden en plooien, zodat er geen lekkage ontstaat. Sommige pasta’s bevatten alcohol en zijn hierdoor niet geschikt om te gebruiken bij een open wond.
- Poeder: Poeders helpen bij het drogen van natte plekken rondom de stoma. Hierdoor blijft het aanhechtingsmateriaal beter zitten.
Daarnaast zijn er ook speciale draaggordels verkrijgbaar, waardoor je de stoma op zijn plaats houdt tijdens het bewegen. Wil je meer informatie en advies over het leren leven met een stoma? Maak dan een afspraak met een thuisverpleegkundige dienst. Meer algemene informatie over stoma’s en stomazorg lees je terug op deze website.
